آبسه دندان (عفونت دندان)
آبسه دندان چیست؟
مواردی مانند پوسیدگی دندان، ترک خوردگی دندان و یا بیماری‌های لثه می‌توانند بر اثر ورود باکتریها به ریشه دندان، منجر به تشکیل آبسه دندان درون خود دندان و یا در لثه شوند که در این صورت اعصاب دندان آسیب می‌بیند.بهترین دندانپزشکان در رشت در این حالت یک توده چرک مانند در بخش استخوان فک و نوک ریشه دندان ایجاد شده است. این بیماری معمولا بسیار دردناک بوده و باید سریعا درمان شود.
علائم آبسه دندان
شایع‌ترین و واضح‌ترین علائمی که آبسه دندان برای بیمار ایجاد می‌کند، احساس درد می‌باشد که شروع آن به شکل ضربانی بوده و به تدریج شدید‌تر می‌شود. گسترش این درد گاهی به حدی می‌رسد که استخوان فک، گوش و گردن را درگیر کرده و درد بسیار غیر قابل تحملی را برای بیمار ایجاد می‌کند. برخی دیگر از علائم عفونت دندان عبارت‌اند از:
- حالت قرمزی و تورم لثه
- طعم شور و ناخوشایندی در دهان
- تب
- متورم شدن فک و صورت
- خارج شدن خون و یا چرک از ورم
- بی خوابی
- حساسیت بیش از اندازه دندانها به نوشیدنی‌های گرم و سرد
- ایجاد مشکلاتی در بلع و جویدن غذا
- سخت شدن باز و بسته کردن دهان
تا زمان مراجعه به دندانپزشک، با آبسه دندان چه کنم؟
اگر دچار آبسه دندان شده‌اید و تحمل درد آن تا زمان مراجعه به کلینیک دندانپزشکی برایتان سخت است، می‌توانید با کمک راهکارهای زیر برای تسکین درد خود اقدام کنید:
- استفاده از ایبوپروفن
- در صورت منع مصرف ایبوپروفن، استفاده از پاراستامول
- توجه داشته باشید که به کودکان زیر ۱۶ سال، آسپرین ندهید.
- در صورتی که درد شما با مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد و گرم شدت می یابد، از مصرف آنها اجتناب کنید.
- در اطراف دندان آسیب دیده نخ دندان نکشید و دندان‌هایتان را با استفاده از مسواک نرم تمیز کنید.
دقت داشته باشید که با وجود کاهش درد شما با استفاده از این روشها، تاخیر برای درمان می‌تواند مشکلات و درد بیشتری را برایتان ایجاد کند. پس برای از بین بردن آبسه دندان باید به کلینیک دندانپزشکی مراجعه داشته باشید.
علل ایجاد آبسه دندان
به طور کلی دندان دارای ظاهری سخت و غیر قابل نفوذ بوده، اما درون آن دارای رگ‌های عصبی بسیار نرم و همچنین آسیب پذیر می‌باشد. در صورتی که پوسیدگی دندان بتواند از قسمت سخت دندان گذشته و به بخش درون آن برسد، عفونت ریشه دندان می‌تواند منجر به تشکیل آبسه شود.
از دلایل بروز این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- بیماری های لثه
- شکستگی دندان
- ترک خوردگی دندان
- پوسیدگی‌های شدید دندان
در واقع تمام این موارد با ایجاد عفونت در اطراف ریشه دندان، در نهایت آبسه را شکل می‌دهند. نکته‌ای که حائز اهمیت است و باید به آن توجه شود، این است که تشکیل آبسه دندان در هر جایی از لثه امکان پذیر است، اما عفونت یک دندان منجر به ایجاد یک آبسه دندان شده که یعنی اگر دو آبسه در دهان وجود داشته باشد، یعنی دو دندان دچار عفونت شده‌اند.
تشخیص آبسه دندان
گاهی اوقات دندانپزشک با بررسی علائمی مانند درد و تورم، قرمزی لثه و غیره و همچنین وارد کردن چند ضربه آهسته به دندان، می‌تواند وجود آبسه دندان را تشخیص دهد، اما برخی اوقات نیز آبسه علامت خاصی نداشته و لازم است تا تشخیص از طریق رادیوگرافی و عکس برداری انجام گیرد.
در صورتی که دندانپزشک قادر به تشخیص دقیق آبسه دندان نباشد، بیمار را به اندودنتیست ارجاع خواهد داد.
انواع آبسه دندانی
به طور کلی آبسه‌های دندانی در سه دسته بندی قرار دارند، در ادامه به بررسی انواع عفونت دندان می‌پردازیم:
آبسه در لثه
تشکیل این نوع آبسه دندانی در قسمت بافت بوده و در کودکان و نوجوانان نسبت به بزرگسالان شایع‌تر می‌باشد. این نوع آبسه بر روی دندان و بافت‌های بین دندانی هیچگونه تاثیری نمی‌گذارد.
پریودنتال
آبسه پریودنتال و یا عفونت لثه، در بافت استخوانی نگهدارنده دندان ایجاد می‌شود. این نوع آبسه به علت وجود جرم و باکتری‌های بر روی دندانها تشکیل شده و سبب ملتهب شدن لثه می‌گردد. این موضوع باعث جدا شدن بافت اطراف دندان از بخش‌های پایه می‌شود. لازم به ذکر است، گاهی اوقات بر اثر برخی از درمان‌های دندانپزشکی نیز احتمال ایجاد پریودنتال وجود دارد.
پری آپریکال
شروع پری آپریکال از قسمت نرم استخوان دندان یعنی بخش مرکزی دندان می‌باشد که به طور معمول بر اثر پوسیدگی دندان ایجاد می‌شود. در واقع باکتریها از طریق سوراخ ایجاد شده بر روی دندان، وارد بخش مرکزی دندان شده و سبب ایجاد آبسه پری آپریکال می‌شوند که در صورت پیشرفت، آلوئول دندان نیز درگیر این عفونت خواهد شد.
روشهای درمان آبسه دندان
اگر دچار آبسه دندان شدید، باید هر چه سریع‌تر برای درمان آن اقدام نمایید، زیرا در غیر این صورت عوارض بدتری پیش روی شما خواهد بود. دندانپزشک متخصص برای درمان آبسه دندان با تشخیص صحیح خود، می‌تواند از چندین روش درمانی استفاده داشته باشد که در زیر آنها را برای شما شرح می‌دهیم:
درناژ یا خالی کردن آبسه دندان
یکی از سریع‌ترین روش های درمانی آبسه دندان، تخلیه آن است تا فشار بیش از اندازه‌ای که روی بافت‌ها و اعصاب ایجاد شده است، کاهش یابد. برای این‌کار دندانپزشک متخصص به کمک تیغ جراحی در برجسته‌ترین قسمت آبسه، شکافی ایجاد می‌کند که آبسه تخلیه می‌گردد. اگر شکاف ایجاد شده بسته شود، تخلیه عفونت دندان به طور کامل انجام نمی‌شود، به همین دلیل دندانپزشک لوله‌ای لاستیکی که Drain نامیده می‌شود را به مدت ۲۴ ساعت در داخل شکاف آبسه قرار می‌دهد. این نکته را در نظر داشته باشید که درناژ آبسه فشار روی اعصاب دندان را کاهش می‌دهد، اما اگر پس از آن عصب کشی دندان صورت نگیرد، احتمال بازگشت آبسه دندان وجود دارد.
عصب کشی دندان
می‌توان گفت بهبودی بیش از ۹۰ درصد آبسه‌های دندانی به کمک عصب کشی دندان به دست می‌آید. در برخی مواقع، در مراحل اولیه عصب کشی دندان، چرک آبسه تخلیه می‌شود. پس از آن دندانپزشک برای تمیز کردن فضای عصب دندان، از لیزر کمک می‌گیرد. در نهایت ریشه دندان را با مواد ترمیمی پر کرده و تاج دندان را نیز ترمیم می‌کند. اگر این درمان توسط دندانپزشک متخصص و دارای مهارت انجام شود، بهبودی ۱۰۰ درصد به دست می‌آید، اما اگر دندانپزشک برای این‌کار تخصص لازم را نداشته باشد و عصب کشی دندان ناقص انجام شده باشد، بعد از مدتی برای درمان مجدد ریشه باید اقدام شود.
جراحی ریشه دندان یا اپیکو
زمانی که درمان مجدد ریشه امکان پذیر نباشد، دندانپزشک جراحی ریشه و یا اپیکو را تجویز می‌کند که این جراحی باید توسط جراح فک صورت انجام گیرد.
کشیدن دندان
در مواقعی که دندانپزشک تشخیص دهد و درخواست بیمار نیز در نظر گرفته شده باشد، دندانپزشک اقدام به کشیدن دندان می‌کند. کشیدن دندان به طور قطعی منجر به درمان عفونت ریشه دندان می‌گردد، اما در این صورت جای خالی دندان در دهان ایجاد شده که اگر در اسرع وقت جایگزینی برای آن انتخاب نشود، می‌تواند عوارض بعدی را برای بیمار به دنبال داشته باشد. امروزه بهترین روشی که برای جایگزینی دندان از دست رفته استفاده می‌شود، ایمپلنت دندان می‌باشد.
درمان دارویی
در کنار تمام درمان‌های بیان شده، استفاده از آنتی بیوتیک نیز تجویز می‌شود. توجه داشته باشید که آنتی بیوتیک به تنهایی یک روش درمانی برای آبسه دندان نبوده و نقش موثری در کنار رو شهای درمان گفته شده دارد.
