چگونه بفهمیم جرم به پوسیدگی تبدیل شده است؟
تأثیری که جرم بر روی دندان‌ها می‌گذارد معمولا به صورت بد رنگ شدن آنها و همچنین ایجاد بوی بد دهان است. کامپوزیت در رشت اما زمانی که منجر به پوسیدگی می‌شود، در ابتدا بدون علائم است اما به مرور علائمی را به وجود می‌آورد که در ادامه آنها را بیان کرده‌ایم:
- تغییر رنگ سطح دندان به رنگ قهوه‌ای یا سیاه
- ایجاد حفره‌ها و سوراخ‌های قابل مشاهده
- حساس شدن دندان‌ها
- درد جزئی یا زیاد هنگام خوردن غذاهای شیرین، گرم یا سرد
- درد هنگام گاز گرفتن و جویدن غذا
- دردی که خود به خود ایجاد می‌شود.
- دندان درد مداوم
عوارض و خطرات ناشی از جرم دندان
جرم می‌تواند منجر به عوارض زیر شود:
بوی بد دهان
پلاک و رسوب جرم می‌تواند بوی نفس و دهان را بد کند. به این مشکل هالیتوز گفته می‌شود.
التهاب لثه
از عوارض جرم دندانی، قرمزی یا ملتهب شدن لثه‌ها است. التهاب لثه را با مشاهده قرمزی آن و یا با خونریزی لثه هنگام مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن، متوجه می‌شوید.
این مشکل در صورتی که به موقع درمان نشود، پیشرفت می‌کند و به شکل جدی‌تری از بیماری لثه به نام پریودنتیت تبدیل می‌شود.عقب رفتن لثه
عقب‌رفتگی لثه نیز یکی از علائم شروع بیماری پریودنتال است. بر اثر این بیماری لثه‌ها شروع به عقب رفتن از روی دندان می‌کنند و باعث می‌شود که ریشه آن در معرض دید قرار بگیرد. همچنین باعث می‌شود که باکتری‌ها به راحتی وارد شکاف بین لثه‌ها و دندان‌ها شوند.
از دست دادن دندان
درمان نکردن جرم، می‌تواند منجر به ایجاد بیماری لثه گردد که در نهایت در صورت تشدید این بیماری احتمال از دست دادن یک یا چند دندان وجود خواهد داشت.
پوسیدگی دندان
پلاک دندان از هزاران باکتری تشکیل شده است. باکتری‌ها موجودات زنده‌ای هستند، یعنی هر چه می‌خورند باید دفع کنند.
مشکل این است که باکتری‌ها مواد زائد اسیدی را دفع می‌کنند که می‌توانند منجر به فرسایش مینای دندان شوند.
به سادگی می‌توان گفت که پوسیدگی‌ها به این ترتیب شکل می‌گیرند. تجمع پلاک بیشتر در یک ناحیه به معنای تجمع تعداد باکتری بیشتر در یک ناحیه است که خطر پوسیدگی آن قسمت را به شدت افزایش می‌دهد.
علاوه بر این اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌ها همچنین می‌توانند pH بزاق دهان را کاهش دهند و باعث اسیدی شدن آن شوند.
بزاق اسیدی با افزایش سرعت فرسایش و جلوگیری از تمیز کردن مناسب دهان، خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد.از دست دادن دندان
درمان نکردن جرم، می‌تواند منجر به ایجاد بیماری لثه گردد که در نهایت در صورت تشدید این بیماری احتمال از دست دادن یک یا چند دندان وجود خواهد داشت. معمولا در چنین مواقعی، دندان یا خیلی پوسیده و یا خیلی شل می‌شود.
تجزیه استخوان نگهدارنده دندان
پلاک و جرم همچنین می‌توانند در زیر لثه روی ریشه دندان ایجاد شوند و علاوه بر پوسیدگی ریشه دندان، استخوان‌های نگهدارنده آن را نیز تحلیل کنند.
بیماری‌های قلبی و عروقی
باکتری‌ها و عفونت‌های لثه و دندان جذب خون شده و به سایر قسمت‌های بدن فرستاده می‌شوند. یکی از مشکلاتی که ممکن است بیماری لثه در به وجود آمدن آن نقش داشته باشد، بیماری‌های قلبی و عروقی است.
لازم به ذکر است که این عارضه شایع نیست و در برخی موارد ممکن است افرادی که از قبل به بیماری‌های قلبی و عروقی دچار بوده‌اند را تحت تاثیر قرار دهد.تغییر رنگ دندان
تجمع جرم و پلاک بر روی دندان باعث بد رنگ و لکه دار شدن دندان‌ها می‌شود و ظاهر نامطلوبی را به وجود می‌آورد.
آبسه لثه و دندان
عفونی شدن دندان و لثه می‌تواند منجر به تشکیل آبسه دندان و لثه شود.
انواع جرم روی دندان‌ها
به طور کلی ۲ نوع جرم دندانی داریم که در ادامه توضیحاتی را نیز درباره هریک بیان کرده‌ایم:
جرم فوق لثه‌ای
به طور کلی جرم در سطح دندان‌ها یافت می‌شود.
بیوفیلم فوق لثه پلاکی است که در امتداد خط لثه ایجاد می‌شود. اگرچه بیوفیلم فوق لثه‌ای می‌تواند در هر نقطه از سطح دندان تشکیل شود، اما عموماً روی سطوح جونده دندان آسیاب، بین دندان‌ها و در امتداد خط لثه ایجاد می‌شود.
این نوع پلاک معمولاً ۴ تا ۱۲ ساعت پس از مسواک زدن ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل است که مسواک زدن دو بار در روز بسیار مهم است.
پلاک فوق لثه‌ای هوازی است؛ به این معنی که برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارد و در امتداد خط لثه باقی می‌ماند. در صورتی که این پلاک از بین نرود، به جرم فوق لثه‌ای تبدیل می‌شود.جرم زیر لثه‌ای
بیوفیلم زیر لثه‌ای می‌تواند در مواردی ایجاد شود که پلاک فوق لثه برداشته نشود و باکتری به سمت زیر لثه مهاجرت کند. این شکل از جرم در زیر خط لثه ایجاد می‌شود و بی‌هوازی است. به این معنی که برای زنده ماندن نیازی به اکسیژن ندارد.
در واقع، باکتری‌های بی‌هوازی در مکان‌هایی که اکسیژن وجود ندارد رشد می‌کنند؛ به همین دلیل است که این باکتری در زیر لثه‌ها زنده می‌مانند و به رشد خود ادامه می‌دهند.
از بین بردن جرم پشت دندان
تشکیل پلاک روی دندان اجتناب ناپذیر است. این به این دلیل است که باکتری‌هایی که در دهان زندگی می‌کنند از تمام مواد غذایی که می‌خوریم برای رشد و نمو استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، محیط گرم و مرطوب دهان محیط مناسبی را برای رشد و نمو باکتری‌ها و پلاک ایجاد می‌کند.
گرچه با رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان تا حدود زیادی از تبدیل پلاک به جرم پیشگیری کرد، در بخش‌هایی مانند پشت دندان‌ها که امکان دسترسی به آنها و تمیز کردن کامل سطح آنها با مسواک دشوار است، همواره احتمال باقی ماندن پلاک و سخت و تبدیل شدن آن به جرم وجود دارد.
در این شرایط این سوال پیش می‌آید که چگونه جرم پشت دندان را از بین ببریم؟
بهترین و مناسب‌ترین راه برای از بین بردن جرم پشت دندان، جرم گیری پشت دندان توسط دندانپزشک است. توصیه می‌شود که سعی نکنید آن را با استفاده از روش‌های سنتی و خانگی مانند سرکه و یا جوش شیرین از بین ببرید؛ زیرا این مواد نه تنها تأثیر خوبی بر حذف آن ندارند، بلکه بر اثر استفاده مکرر می‌توانند به مینای دندان آسیب برسانند.
ارتباط جرم با درد دندان و لثه
پلاک و جرم دندان حاوی باکتری‌هایی هستند که از ذرات مواد غذایی و قندهای موجود در آنها تغذیه کرده و اسید تولید می‌کنند.
پوسیدگی‌ها زمانی به وجود می‌آیند که اسیدهای تولید شده باعث خراب شدن مینای دندان که لایه محافظ آن است، می‌شوند.
بدن وجود این مشکلات را با درد نشان می‌دهد. اما پوسیدگی تنها دلیل درد دندان نیست. بیماری پریودنتال (لثه) می‌تواند واکنش‌های مشابهی را ایجاد کند.
باکتری‌هایی که در پلاک و جرم دندانی زندگی می‌کنند، لثه‌ها را نیز آلوده می‌کنند.
این اتفاق بافت لثه را ضعیف می‌کند و می‌تواند باعث عقب رفتن آنها از روی دندان‌ها و نمایان شدن ریشه آنها شود.
در نتیجه ممکن است دندان‌ها به طور دردناکی به غذاهای سرد یا گرم حساس شوند.
درمان جرم دندان
جرم سخت شده را نمی‌توان با مسواک زدن از بین برد و دندانپزشک باید درمان لازم برای حذف آن را انجام دهد. تمیز کردن حرفه‌ای و در واقع جرم گیری دندان می‌تواند با برداشتن جرم دندان، تمام یا اکثر جرم روی دندان را حذف کند.
اگر جرم به داخل یا زیر خط لثه رسیده باشد، دندانپزشک از یک ابزار دستی به نام کورت استفاده می‌کند که دارای یک قلاب کوچک در انتهای آن است تا پلاک سخت شده و جرم سخت دندان را از اطراف خط لثه خراش داده و با دقت پاک کند.
ابزارهای اولتراسونیک نیز وجود دارند که می‌توانند برای از بین بردن جرم مورد استفاده قرار بگیرند.
اگر جرم دندانی زیاد باشد، ممکن است درمان و رسیدگی به آن به بیش از یک جلسه مراجعه به مطب نیاز داشته باشد.
احتمال دردناک شدن لثه و حساس شدن دندان‌ها به مدت چند روز پس از انجام این درمان وجود دارد.
