آزمایش مولیش (Molisch Test) آزمایشی رایج و عمومی می باشد که اغلب برای شناسایی کربوهیدرات های بزرگ تر از تتروز (قند 4 کربنی) مورد استفاده قرار می گیرد.هود لامینار نام این آزمایش از نام کاشف آن، هانس مولیش گرفته شده است. این آزمایش شامل افزودن معرف Molisch و چند قطره H2SO4 غلیظ به آنالیت می باشد. تشکیل کمپلکس بنفش رنگ در محل برخورد بین آنالیت، H2SO4 و معرف نشان دهنده وجود کربوهیدرات ها در نمونه می باشد.
در ادامه این مقاله ضمن معرفی تمام تجهیزات و مواد مورد نیاز، به شرح کامل انجام این آزمایش در آزمایشگاه ها پرداخته می شود.
آزمایش مولیش فقط برای شناسایی مونوساکارید ها انجام می شود، نسبت به تمام قند ها یا کربوهیدرات ها جواب مثبت نشان می دهد. در این آزمایش اسید سولفوریک باعث هیدرولیز اتصالات گلیکوزیدی بین کربوهیدرات ها می شود. در اثر این هیدرولیز اسیدی، مونوساکارید ایجاد می شود. این مونوساکارید ها آب از دست داده و تبدیل به فورفورال (در صورتی که قند اولیه گلوگز باشد) و مشتقات فورفورال می شوند.
ترکیب تولید شده با آلفا نفتل واکنش می دهد. در اثر این واکنش کمپلکس بنفش رنگی ایجاد می شود. تشکیل این کمپلکس بنفش رنگ نشان دهنده وجود کربوهیدرات در نمونه است. اما این آزمایش نمی تواند نوع کربوهیدرات را برای پژوهشگر مشخص کند.
مواد و وسایل مورد نیاز برای انجام آزمایش مولیش
معرف مولیش را به راحتی با انجام مراحل زیر می توانید آماده کنید. برای انجام آزمایش مولیش حتما از معرف تازه تهیه شده استفاده کنید تا نتیجه دقیقی از آزمایش به دست آورید.
برای تهیه معرف مولیش 1.5 گرم از آلفا نفتول را در 10 میلی لیتر اتانول 99 درصد حل کنید. به جهت این که غلطت محلول تا حد امکان دقیق باشد، ابتدا آلفا نفتول (1-نفتول) را وزن کنید سپس مقدار مورد نظر اتانول را بردارید. زیرا نقطه جوش اتانول پایین بوده و به سرعت تبخیر می شود.
برای تهیه حجم های بیشتر یا کمتر از معرف مولیش، از تناسب ذکر شده آلفا نفتول و اتانول استفاده کنید.
2 میلی لیتر از نمونه را به لوله آزمایش خشکی اضافه کنید. پس از آن چند قطره از معرف مولیش تازه تهیه شده به محلول بیفزایید. با استفاده از میکروپیپت به آرامی و قطره قطره 1 میلی لیتر اسید سولفوریک به لوله آزمایش اضافه کنید. اکنون تغییر رنگی در محل اتصال دو لایه مشاهده می شود که این تغییر رنگ نشان دهنده وجود کربوهیدرات در نمونه مورد آزمایش می باشد.
این آزمایش اغلب بسیار کاربردی است. اما مانند سایر آزمایش های نیز محدودیت هایی دارد. برای این که از این آزمایش نتیجه مثبتی بگیرید، باید از قند های حداقل 5 کربنی مانند گلوکز استفاده کنید. زیرا برای تشکیل فورفورال و مشتقات آن، حداقل باید 5 اتم کربن در حلقه اصلی قند اولیه وجود داشته باشد.
بنابراین تریوز (قند سه کربنی) و تتروز (قند چهار کربنی) نتیجه مثبتی برای این واکنش نشان نمی دهد.
همچنین در نتیجه این آزمایش قند های مونوساکگارید از پلی ساکارید تفکیک نمی شوند.
تمام کربوهیدرات های مونوساکاریدی، دی ساکاریدی و پلی ساکاریدی نسبت به این آزمایش نتیجه مثبت نشان می دهند و در آن ها کمپلکس بنفش رنگ تولید می شود.