روش آزمایش اندازه گیری هماتوکریت خون

آزمایش هماتوکریت خون

آزمایش های خون شامل آزمایش هایی از قبیل تعیین سرعت رسوب گلبول های قرمز،هود لامینار آزمایش شمارش گلبول های سفید و قرمز و هماتوکریت خون می باشد. هماتوکریت خون یا  HCT ( مخفف Hematocrit ) به تعیین نسبت حجمی گلبول های قرمز (RBC) به کل حجم خون گفته می شود که می توان با کمک یک سانتریفیوژ انجام این فرآیند را  تسهیل کرد. اما باید توجه کرد که به دلیل آن که 3 تا 8 درصد از پلاسما در میان گلبول های قرمز باقی می ماند، هماتوکریت طبیعی برابر با 96 درصد هماتوکریت اندازه گیری شده می باشد.

به دلیل آن که تغییر در هماتوکریت خون می تواند هشداری جدی برای سلامتی افراد باشد، انجام این آزمایش در صورت تشخیص پزشک ضروری می باشد. در ادامه با روش انجام این آزمایش، دلایل و عوامل آن و همچنین دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز آن آشنا خواهیم شد.

دلایل نیاز به انجام آزمایش هماتوکریت خون

این آزمایش برای تشخیص بیماری هایی نظیر سرطان خون، کم خونی، کاهش آب بدن و همچنین سوء تغذیه و رژیم غذایی اشتباه انجام می شود. نتایج به دست آمده از این آزمایش می تواند به پزشک در تشخیص اثرات و واکنش بدن به درمان بیماری های خاص کمک کند.

مقادیر طبیعی و غیر طبیعی هماتوکریت خون و عوامل آن ها

حجم گلبول های قرمز خون نسبت به حجم کل خون هم مانند سایر مولکول های خونی بسیار مهم است. این محاسبه کمی می تواند در تشخیص و سپس درمان بسیاری از بیماری ها کمک قابل توجهی کند.

این مقدار با توجه به سن و جنسیت متفاوت است. مقادیر طبیعی هماتوکریت خون برای زنان در محدوده 37 تا 47 درصد و برای مردان 42 تا 52 درصد تعیین شده است.

علل کاهش یا افزایش سطح گلبول های قرمز خون نسبت به حجم کل خون

• اسهال، بیماری های ریوی، از دست دادن زیاد آب بدن، سوختگی، بیماری های مادرزادی قلب و غیره از عوامل افزایش آناز میزان طبیعی می باشند.
• بیماری های مغز استخوان، پرکاری تیروئید، سیروز کبدی، خونریزی داخلی و غیره از عوامل کاهش آن از مقادیر طبیعی هستند.

علائم کاهش و افزایش هماتوکریت خون

• کاهش سطح هماتوکریت : خستگی و بی حالی، سرگیجه، سیاهی رفتن چشم، تیرگی دور چشم، سردی دائمی دست و پا …
• افزایش سطح هماتوکریت : تنگی نفس، اختلالات در بینایی، سردرد، خارش پوستی، سوزش کف پا، احساس سبکی در سر …

تجهیزات آزمایشگاهی مورد  نیاز

• لانست
• لوله مویین هپارینه
• سانتریفیوژ میکروهماتوکریت
• خط کش مخصوص اندازه گیری

روش انجام آزمایش اندازه گیری میزان هماتوکریت خون

ابتدا یکی از انگشتان دست فرد را با پنبه آغشته به الکل تمیز کنید و سپس با استفاده از لانست خراش کوچکی بر روی انگشت فرد ایجاد کنید. قطره اول خون را با پنبه پاک کرده و سپس لوله موئین هپارینه     ( لوله موئینی که نوار قرمز رنگ دارد و حاوی ماده ای است که  برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شود ) شده را با خون فرد تماس دهید به طوری که حدود 4/3 از حجم لوله با خون فرد پر شود. یک سر لوله موئین را با موم مخصوص هماتوکریت مسدود کنید.

لوله ها را به صورت موازی در داخل دستگاه سانتریفیوژ میکروهماتوکریت قرار دهید. توجه کنید که موازنه بین لوله ها حفظ شود و لوله هایی با حجم یکسان رو به روی هم قرار گیرند. زیرا در صورت عدم رعایت این نکته امکان آسیب به دستگاه و یا شکستگی لوله ها و درست انجام نشدن آزمایش وجود دارد. دور دستگاه را روی 10000 در دقیقه تنظیم کرده و به مدت 5 دقیقه لوله های محتوی خون را سانتریفیوژ کنید تا با استفاده از نیروی گریز از مرکز گلبول های قرمز از بخش پلاسمای خون جدا شوند. پس از خاموش کردن دستگاه چند دقیقه صبر کرده و سپس لوله ها را در بیاورید. ارتفاع قسمت حاوی گلبول های قرمز و ارتفاع کل خون را با خط کش برحسب میلی متر اندازه گیری کنید. بدین ترتیب با نسبت گیری از عدد میزان هماتوکریت خون بدست می آید.

https://hakimazma.com/%d8%b3%da%a9%d9%88%d8%a8%d9%86%d8%af%db%8c-%d8%a2%d8%b2%d9%85%d8%a7%db%8c%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c/

خط کش مخصوص میکروهماتوکریت ریدر

خط کش مخصوص این آزمایش میکروهماتوکریت ریدر(micro hematocrit reader) نام دارد.  برای تعیین میزان هماتوکریت خون به وسیله این خط کش باید ابتدای خون را با خط صفر و انتهای آن را با خط 100 مماس کرد و سپس میزان گلبول های قرمز را مشاهده و یادداشت کرد.