برای تاسیس شرکت سهامی می بایست هیئتی به نام هیئت موسس تشکیل شود.البته لازم به توضیح است در ثبت شرکت های سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی موسسین لازم نیست. فقط شرکت سهامی عام تشکیل آن را ضروری دانسته است. اما در عمل شرکت های سهامی خاص نیز مجمع عمومی موسسین را تشکیل می دهند.
در جلسه مجمع عمومی موسسین و پذیره نویسان حق حضور و حق رای دارند و هر سهم دارای یک رای است. جلسه ، نخست به وسیله یک نفر رییس سنی که از بین حاضران انتخاب می گردد، اداره می شود. سپس به انتخاب هیات رییسه مرکب از یک رییس، یک منشی و دو نفر ناظر اقدام می گردد. انتخاب به اکثریت نسبی به عمل می آید. رییس مجمع و ناظران از بین موسسین و پذیره نویسان انتخاب می گردند ، ولی منشی جلسه ممکن است از بین آن ها نباشد.
1. رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن و رسیدگی به کلیه اوراق سهام و پذیره نویسان
2. احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و اطمینان از پرداخت اقلاَ 35 درصد از تعهدات پذیره نویسان
3. رسیدگی آورده های غیر نقدی و مزایای مطالبه شده موسسین
4. تصویب اساسنامه شرکت و در صورت لزوم ، اصلاح آن .
5. انتخاب اعضای اولین هیات مدیره و انتخاب اولین بازرس یا بازرسان ( اعم از اصلی و علی البدل ) به تعداد و شرایط و به مدت مقرر در اساسنامه مصوب ( انتخاب اعضای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان بعدی با مجمع عمومی عادی خواهد بود ) . چون برای ثبت شرکت لازم است که شرکت دارای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان بوده و اسامی و مشخصات و اعلام قبولی اعضای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان جزو مدارک دیگر به مرجع ثبت شرکت تسلیم گردد ، لاجرم باید انتخاب آن ها به وسیله مجمع عمومی موسسین انجام گیرد.
6. تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای صاحبان سهام ، تا تشکیل مجمع عمومی سالانه ، در آن منتشر خواهد شد.
به موجب تبصره ماده 17 لایحه اصلاح قانون تجارت ، هر گونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام ، تا تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه ، علاوه بر روزنامه کثیرالانتشار مزبور ، در روزنامه کثیرالانتشار دیگری که از طرف " وزارت فرهنگ و ارشاد " تعیین می شود ، درج و نشر خواهد شد.
برابر ماده 74 لایحه قانونی ، مجمع عمومی موسسین ، ابتدا به گزارش موسسین شرکت رسیدگی و در صورت لزوم آن را تصویب می نماید. سپس ضمن احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبلغ لازم به تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم به اصلاح آن مبادرت می ورزد. سرانجام مجمع مذکور ، اولین مدیران و بازرسان یا بازرس شرکت را انتخاب و روزنامه کثیرالانتشاری برای آگهی های بعدی شرکت تعیین می نماید.
در دعوت اول ، حضور عده ای از پذیره نویسان که حداقل نصف سرمایه شرکت را تعهد داشته باشند.
در دعوت دوم ، چنانچه در نخستین دعوت نصاب مذکور حاصل نشد ، موسسین برای بار دوم مجمع عمومی را دعوت می نمایند ؛ مشروط بر اینکه لااقل 20 روز قبل از انعقاد مجمع ، آگهی دعوت آن با قید دستور جلسه قبل و نتیجه دعوت اول در روزنامه کثیرالانتشار که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است ، منتشر گردد. در این مجمع حضور لااقل 3/1 سرمایه شرکت الزامی است.
در دعوت سوم ، چنانچه در سومین دعوت اکثریت لازم ( صاحبان ثلث سرمایه شرکت ) در مجمع سومی حاضر نشدند ، موسسین باید عدم تشکیل شرکت را اعلام نمایند.
در هر یک از مجامع فوق کلیه تصمیمات باید به اکثریت 3/2 رای حاضر در جلسه اتخاذ گردد. یکی از ویژگی های شرکت ها این است که شرکاء قصد مشارکت داشته باشند. در شرکتی که با سه دعوت حاضر نشود ، بهتر است آن شرکت تشکیل نشود. اما اگر حتی یک نفر بیاید و این یک نفر صاحب ثلث سرمایه شرکت باشد ، شرکت تشکیل می شود. پس در حد نصاب ، اکثریت رای مهم خواهد بود.
در حقیقت منظور حضور کسانی است که سرمایه شرکت را متعهد کرده باشند. پذیره نویس به عنوان تعهد کننده سهام و موسسین هم جزء متعهدان سهام هستند.
* به موجب تبصره ماده 75، در مجمع عمومی موسسین هر سهم دارای یک رای می باشد. یعنی هر سهم بیش از یک رای نخواهد داشت و هیچ کس را هم نمی توان از حضور در مجمع منع کرد.
در مجمع عمومی عادی و فوق العاده ، قانونگذار این تبصره را مقرر نکرده و این موجب تخلفاتی در اساسنامه می شود. در فرانسه در مجمع عمومی فوق العاده هم هر سهم دارای یک رای است.
البته ممکن است سهم تجزیه شده باشد و صاحبان سهم ترتیبی اتخاذ کرده باشند ، که این سهم به اجزاء کوچکتری تقسیم شود. اما افرادی که دارای قطعات سهم هستند ، همه با هم یک رای دارند. لازم به ذکر است که در عمل ، در شرکت ها سهام تجزیه نمی شود.
یکی از کارهایی که مجمع عمومی موسسین باید انجام دهد ، تقویم آورده های غیر نقدی است. قانون گذار در مواد 76، 77 و 78 لایحه قانونی تقویم واقعی سرمایه غیر نقد شرکت و بررسی مزایایی که موسسین برای خود در نظر گرفته اند ، پیش بینی نموده است.
* به موجب ماده 76،هر گاه یک یا چند نفر از موسسین آورده غیر نقدی داشته باشند ، موسسین باید قبل از اقدام به دعوت مجمع عمومی موسسین ، نظر کتبی کارشناس رسمی وزارت دادگستری را در مورد ارزیابی آورده های غیر نقد جلب و آن را جزء گزارش اقدامات خود در اختیارات مجمع عمومی موسسین قرار دهند. چنانچه موسسین برای خود مزایایی مطالبه کرده باشند ، باید توجیه آن به ضمیمه گزارش مزبور به مجمع موسسین تقدیم گردد.
* به موجب ماده 77 ، صاحبان آورده غیر نقدی و همچنین کسانی که مزایای خاصی برای خود مطالبه کرده اند به هنگام رسیدگی مجمع موسسین به گزارش مربوط به موارد مذکور ، از حق رای محروم می باشند.
* به موجب ماده 78، مجمع عمومی موسسین نمی تواند آورده های غیر نقد را بیشتر از مبلغ ارزیابی شده از طرف کارشناس رسمی وزارت دادگستری ، مورد قبول قرار دهد. زیرا اموال شرکت ، وثیقه طلب طلبکاران است. بنابراین ، باید برای حفظ حقوق طلب کاران ، آورده غیر نقدی توسط کارشناس رسمی دادگستری تقویم شود. البته دارایی و اموال غیر نقدی به کمتر از نظر کارشناس رسمی دادگستری می تواند تقویم شود اما بیش از آن نه. اگر آورده غیر نقدی کمتر از نظر کارشناس رسمی دادگستری تقویم شود در آن صورت شخصی که مال او به کم تقویم شده می تواند مابه التفاوت را بدهد و سهم را بگیرد و یا می توان اموال را پس بگیرد. هم چنین می توان به اندازه ای که اموال کم تقویم شده ، از تعداد سهام پذیره نویس کم کرد. در آن حالت ، در صورتی شرکت تشکیل می شود که این مابقی سهام خریداری یا تعهد کرده باشند.
* به موجب ماده 81 ، قانون گذار صراحتاَ اعلام می دارد ، اگر کلیه سهام شرکت تعهد نشده باشد ، شرکت تشکیل نمی شود . در این صورت دیگر پذیره نویسان می توانند به شرکت مراجعه کرده و پول خود را پس بگیرند.
به موجب ماده 6 برای تاسیس شرکت های سهامی عام موسسین باید اقلاَ بیست درصد سرمایه ثبت شرکت را خود تعهد کرده و حداقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس نزد یکی از بانک ها تودیع نمایند.
به این ترتیب شرکتی که مثلاَ با پنج میلیون ریال تاسیس می شود باید سیصد و پنجاه هزار ریال نقداَ سپرده و سپس آگهی برای دعوت سایرین انتشار دهد.
ممکن است قسمتی از تعهد موسسین سرمایه غیر نقدی باشد در این صورت باید عین آن با مدارک مالکیت در همان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است تودیع گردد.
در مواردی که سرمایه به شکل تعهدی است باید از طرف موسسین پذیره نویسی به عمل آید. تعهد پرداخت یا پذیره نویسی به موجب اعلامیه ای به عمل می آید که طبق ماده 9 شامل نکات ذیل خواهد بود :
1- نام شرکت؛
2- موضوع شرکت و نوع فعالیت هایی که شرکت به منظور آن تشکیل می شود؛
3- مرکز اصلی شرکت و شعب آن در صورتی که تاسیس شعبه مورد نظر باشد؛
4- مدت زمان ثبت شرکت؛
5- هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین، در صورتی که همه یا بعضی از موسسین در امور مربوط به موضوع شرکت یا امور مشابه آن، سوابق یا اطلاعات یا تجاربی داشته باشند ذکر آن به اختصار .
6- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن، به تفکیک و تعداد و نوع سهام در مورد سرمایه غیر نقد(جنسی)، تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیر نقد اطلاع حاصل نمود.
7- در صورتی که موسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته باشند، تعیین چگونگی و موجبات آن مزایا به تفصیل؛
8- تعیین مقداری از سرمایه که موسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده اند؛
9- ذکر هزینه هایی که موسسین تا آن موقع جهت تدارک مقدمات تشکیل شرکت و مطالعاتی که انجام گرفته است پرداخت کرده اند و برآورد هزینه های لازم تا شروع فعالیت های شرکت؛
10- در صورتی که انجام موضوع شرکت قانوناَ مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد، ذکر مشخصات اجازه نامه یا موافقت اصولی آن مرجع؛
11- ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی باید توسط پذیره نویس تعهد شود و تعیین مبلغی از آن که باید مقارن پذیره نویسی نقداَ پرداخت گردد؛
12- ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد تعهد باید به آن حساب واریز گردد و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذی علاقه می توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند؛
13- تصریح به اینکه اظهارنامه موسسین به انضمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقمندان، به مرجع ثبت شرکت تسلیم شده است؛
14- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسسین، منحصراَ در آن منتشر خواهد شد؛
15- چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان
هر کس با سوء نیت به انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام که متضمن اطلاعات نادرست یا ناقص باشد ، مبادرت کند به مجازات شروع به کلاهبرداری محکوم خواهد شد و اگر اثری بر این اقدامات مترتب شده باشد ، مرتکب در حکم کلاهبرداری بوده و به مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
پس از آنکه اعلامیه پذیره نویسی توسط موسسین در جراید آگهی و یک نسخه از آن نیز نزد بانکی که اوراق تعهد سهام را در اختیار علاقه مندان قرار خواهد داد فرستاده شد . کسانیکه مایل به خرید سهام شرکت در شرف تاسیس باشند ظرف مدتی که در اعلامیه تصریح شده به بانک مراجعه و هر چند ورقه تعهد سهام که مایل باشند امضاء خواهند نمود و مبلغی را که نقداَ باید پرداخت شود تادیه کرده و رسید دریافت خواهند داشت.
1. نام ، موضوع ، مرکز اصلی و مدت شرکت
2. سرمایه شرکت
3. شماره و تاریخ مجوز انتشار اعلامیه پذیره نویسی و مرجع صدور آن
4. تعداد سهامی که تعهد می شود و مبلغ اسمی آن و مقدار وجه نقدی که باید هنگام پذیره نویسی پرداخت شود.
5. شماره حساب و بانکی که باید وجوه نقدی پذیره نویسان در آن تادیه شود.
6. مشخصات و نشانی کامل پذیره نویس
7. تعهد پذیره نویس مبنی بر پرداخت مبلغ پرداخت نشده سهام مورد تعهد طبق اساسنامه شرکت .
نسخه اول ورقه تعهد سهم که در دو نسخه صادر می شود نزد بانک نگهداری خواهد شد و نسخه دوم که مبلغ دریافت شده در آن منعکس است و ممهور به مهر و امضای بانک است به پذیره نویسی تحویل می شود.
این ورقه در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ به امضاء پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او رسیده نسخه اول نزد بانک نگاهداری و نسخه دوم با قید رسید وجه و مهر و امضاء بانک به پذیره نویسی تسلیم می شود.
پس از گذشتن مهلتی که برای پذیره نویسی معین شده است و یا در صورتیکه مدت تمدید شده باشد بعد از انقضای مدت تمدید شده موسسین حداکثر تا یک ماه به تعهدات پذیره نویسان رسیدگی و پس از احراز اینکه تمام سرمایه شرکت صحیحاَ تعهد گردیده و اقلاَ سی و پنج درصد آن پرداخت شده است تعداد سهام هر یک از تعهد کنندگان را تعیین و اعلام و مجمع عمومی موسسین را دعوت خواهند نمود.
مجمع عمومی موسس پس از رسیدگی و احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم و شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت را انتخاب می کند و روزنامه کثیرالانتشاری را که هر گونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه بطور منحصر در آن منتشر خواهد شد تعیین خواهد نمود و سپس مدیران و بازرسان شرکت قبولی خود را کتباَ اعلام خواهند داشت و پس از انجام امور فوق مرحله ثبت شرکت شروع خواهد شد.
وفق ماده 1 آیین نامه تاسیس و نظارت بر نحوه کار و فعالیت کانون های آگهی و تبلیغاتی ؛ثبت شرکت کانون های آگهی و تبلیغاتی به سازمان هایی گفته می شود که کار آن ها تنظیم ، تهیه مشاوره و اجرای برنامه های تبلیغاتی و روابط عمومی و انجام دادن سایر خدمات مورد نظر دارای تجهیزات لازم و نیروی انسانی ماهر برای قسمتهای مختلف خود باشند. هر شخص حقیقی و یا حقوقی وقتی می تواند به فعالیت های موضوع ماده یک این آیین نامه بپردازد که از وزارت ارشاد ملی پروانه بگیرد و مدیر مسئولی که حائز شرایط مندرج در آیین نامه مذکور باشد به وزارت ارشاد ملی معرفی نماید.
- اشخاص حقیقی و مدیر عامل در مورد ( اشخاص حقوقی ) باید فاقد پیشینه موثر کیفری باشند و مشهور به فاسد اخلاقی نباشند.
مدیر مسئول باید دارای شرایط ذیل باشند :
1. تابعیت ایران
2. اهلیت قانونی
3. نداشتن سوء شهرت و سابقه موثر کیفری
4. دارا بودن دیپلم کامل متوسطه و داشتن حداقل پنج سال سابقه کار موثر در امور تبلیغات با تایید کمیته سازمان های تبلیغات یا مدرک تحصیلی معادل دانشنامه لیسانس در رشته های بازرگانی، روابط عمومی بازاریابی و تبلیغات یا علوم اجتماعی .
5. عدم اشتغال در وزارتخانه ها یا موسسات یا شرکت های دولتی و یا شهرداری ها.
نکته : یک نفر نمی تواند مدیریت مسئول بیش از یک سازمان تبلیغاتی را عهده دار باشد.
به موجب ماده 12 آیین نامه مذکور، سازمان های تبلیغاتی و موسسات انتشار دهنده آگهی در تنظیم آگهی های تبلیغاتی خود مکلف به رعایت نکات ذیل می باشند.
الف- آگهی های تبلیغاتی باید با موازین شرعی و قانونی کشور منطبق باشد.
ب- استفاده از تصاویر و عناوین مقامات عالی رتبه مملکتی و امثال پیشوایان مذهبی و شخصیت های تاریخی و فرهنگی کشور در آگهی هایی که هدف آن ها ارائه کالاهای مصرفی و خدمات مشابه می باشد ممنوع است.
پ-آگهی های تبلیغاتی نباید خدمات یا کالاهای دیگران را بی ارزش یا فاقد اعتبار جلوه دهد.
ت- در آگهی های تبلیغاتی ادعاهای غیرقابل اثبات و مطالب گمراه کننده نباید گنجانده شود.
ج- در آگهی های تبلیغاتی نمی توان از قول منابع علمی ادعاهایی به عمل آورد که از طرف منابع موثق علمی تایید نشده باشد.
چ- تبلیغ کالاهای بازرگانی و خدمات تجاری در کودکستان ها، دبستان ها ، دبیرستان ها ممنوع است.
ح- تحقیر و استهزاء دیگران تلویحاَ و یا تصریحاَ در آگهی های تبلیغاتی ممنوع است.
د- تعیین جایزه در مقابل تشویق به خرید و مصرف ممنوع است.
1- اجازه تاسیس کانون های آگهی و تبلیغاتی و شعب و نمایندگی در یک یا چند حوزه معینی با توجه به امکانات و لزوم این امر با گرفتن نظر مشورتی اتحادیه سازمان های تبلیغات به عهده کمیته سازمان های تبلیغات می باشد. تغییر محل و واگذاری کانون های آگهی و تبلیغاتی و یا هرگونه تغییری در مدیران سازمان های مذکور باید قبلاَ به وزارت ارشاد ملی اعلام گردد. ( ماده 8)
2- آگهی های مربوط به خواص مواد غذایی، آشامیدنی ، بهداشتی و آرایشی طبق مقررات مربوط مستلزم گرفتن اجازه قبلی از وزارت بهداری و بهزیستی است. تبلیغ در مورد خواص داروها ممنوع است. مگر بر طبق ماده 5 قانون مربوط به مقررات پزشکی و دارویی و مواد خوراکی و آشامیدنی مصوب 1334( ماده 13 )
3- برای نمایش هرگونه فیلم و اسلاید تبلیغات باید قبلاَ از وزارت ارشاد ملی پروانه نمایش کسب شود. ( ماده 14)
4- آگهی های تبلیغاتی که از طریق رسانه های همگانی ( رادیو ، تلویزیون ، سینما ، روزنامه مجله ، سالنامه ویریتوری و مانند آن ) پخش و انتشار می یابد تابع مقررات مندرج در این آیین نامه می باشد. ( ماده 15 )
5- در صورتی که دارندگان امتیاز پس از صدور پروانه جدید فعالیت رسمی خود را ظرف 6 ماه آغاز و مراتب را به وزارت ارشاد ملی اعلام نکنند یا بعد از شروع فعالیت مجدداَ به مدت یک سال از ادامه کار خودداری و فعالیتی نداشته باشند پروانه آنان ملغی تلقی و از کار آنان جلوگیری خواهد شد.
هر تاجری، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، در خصوص اشتغال به فعالیت های تجاری، گرفتن کارت بازرگانی فوری وظایف و تکالیفی را باید رعایت کند، که اهم آن ها عبارتند از : ثبت نام خود و اسم تجاری خود در دفتر ثبت تجاری و داشتن دفاتر تجاری و قانونی. قانون گذار به دلیل حفظ حقوق اشخاص ثالث و کنترل فعالیت های تجار توسط مقامات رسمی ، مقرراتی را جهت تنظیم و نگهداری دفاتر تجاری پیش بینی کردده است. ممنوعیت های مقرره در تنظیم و تحریر دفاتر تجاری به موجب ماده 1299 قانون مدنی و ماده 13 قانون تجارت و قانون مالیات های مستقیم 28 / 12 / 1345 و سایر آیین نامه و دستورالعمل تنظیم و نگهداری دفاتر به شرح ذیل می باشد :
1. داخل کردن اوراق جدیدی به دفترهای تجاری و قانونی
2. فقدان یک یا چند برگ ( یا خارج شدن یک یا چند برگ ) از دفاتر پلمپ شده .
3. تراشیدن، خراشیدن، حک کردن و پاک کردن مندرجات دفاتر روزنامه و کل .
4. محو کردن مندرجات دفاتر روزنامه و کل با وسایل شیمیایی و نظایر آن .
5. قلم زدن مندرجات دفتر روزنامه و کل.
6. بین سطور یا در حاشیه نوشتن اقلام معاملاتی در دفتر روزنامه و کل.
7. کشف شدن بی تربیتی یا اغتشاش در دفاتر بر نفع صاحب دفتر.
8. جای سفید گذاشتن در دفتر روزنامه و کل، بیش از آنچه در دفترنویسی معمول است.
9. سفید ماندن تمام یک یا چند صفحه از دفاتر روزنامه
10. استفاده از دفتر ناتمام ثبت شده و پلمپ شده سال یا سال های قبل و ثبت عملیات سال مالیاتی بعد در آن ها.
عدم رعایت موازین مربوط به تنظیم و ثبت دفاتر، موجب می شود دفاتر تجاری اساساَ به عنوان دلیل قابل پذیرش نباشند. ماده 1299 قانون مدنی مصوب 8 / 8/ 1314 مقرر می دارد : دفاتر تجاری در موارد مفصله ذیل، دلیل محسوب نمی شود :
1. در صورتی که مدلل شود اوراق جدیدی به دفتر داخل کرده اند، یا دفتر تراشیدگی دارد.
2. وقتی که در دفتر بی تربیتی و اغتشاشی کشف شود، که به نفع صاحب حساب باشد.
3. وقتی که بی اعتباری دفتر سابقاَ به جهتی از جهات در محکمه مدلل شده باشد.
از طرفی دفاتر تجاری بین تجار در صورتی سندیت دارد، که مطابق مقررات قانون تجارت تنظیم شده باشد. در غیر این صورت علیه صاحب آن معتبر خواهد بود. ( ماده 14 قانون تجارت ) و مطابق ماده 1300 قانون مدنی : " در مواردی که دفتر تجاری بر نفع صاحب آن دلیل نیست، بر ضد او سندیت دارد. " منطبق این قاعده این است که برابر ماده 1281 قانون مدنی : " قید دین در دفتر تجار به منزله اقرار کتبی است . "
چنان چه دفتر تجاری مطابق مقررات قانون تجارت تنظیم نشده باشد، فقط سندیت و اعتبار آن له صاحب دفتر از بین می رود. ولی دفتر مزبور اگر مخدوش هم باشد، علیه صاحب آن اعتبار دارد.
بنابراین ملاحظه می شود که دفاتر تجاری در هر مورد علیه تاجر سندیت دارد و بین تجار برای معاملات تجاری له یا علیه تاجر نیز سندیت خواهد داشت. از این رو، در دعاوی بین تجار هر یک از طرفین می تواند به دفاتر تجاری خود یا طرف دیگر استناد کند و تاجر ملزم به ارائه دفاتر خود می باشد.
ماده 210 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر می دارد : " چنان چه یکی از طرفین به دفتر بازرگانی طرف دیگر استناد کند ، دفاتر نامبرده باید در دادگاه ابراز شود در صورتی که ابراز دفاتر در دادگاه ممکن نباشد دادگاه شخصی را مامور می نماید که با حضور طرفین دفاتر را معاینه و آن چه لازم است خارج نویسی نماید " . هیچ بازرگانی نمی تواند به عذر نداشتن دفتر از ابراز و یا ارائه دفاتر خود امتناع کند، مگر این که ثابت نماید که دفتر او تلف شده یا دسترسی به آن ندارد. هر گاه بازرگانی که به دفاتر او استناد شده از ابراز آن خودداری نماید و تلف یا عدم دسترسی به آن را هم نتواند ثابت کند، دادگاه می تواند آن را از قرائن مثبته اظهار طرف قرار دهد.
گاهی تقاضای ابراز دفاتر ممکن است همراه با سوء نیت و به ویژه برای پی بردن به اسرار تاجری باشد که ارائه دفاتر او مورد تقاضا است. یا این که ابراز دفاتر تجاری در جلسه عنی دادگاه، منافی با منافع یکی از اصحاب دعوی یا شخص ثالث و یا مخالف مصالح اداری و یا منافی با نظم و منافع عمومی باشد. در این صورت دادگاه قرار ملاحظه و معاینه تمام یا قسمتی از دفاتر تجاری را در محل موسسه ، صادر و این قرار در موسسه تجاری با حضور طرف یا طرفین دعوا اجرا شده و موارد استنادی طرف دعوی به وسیله مجری قرار ، خارج نویس شده و پیوست پرونده محاکماتی می شود. ( ماده 211 قانون آیین دادرسی مدنی ) .
شرکت های انفورماتیکی به شرکت هایی اطلاق می شود که در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری به ثبت رسیده باشند و موضوع فعالیت مندرج در اساسنامه آن ها صرفاَ در زمینه فعالیت های انفورماتیکی و حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات باشد. گرفتن کارت بازرگانی فوری این گونه شرکت ها برای بستن قراردادهای دولتی و احراز صلاحیت نیاز به گواهی رتبه بندی دارند که از طریق شورای عالی انفورماتیک کشور (معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور) صادر می گردد.مدارک لازم جهت اخذ گرید انفورماتیک شامل کلیه مدارک ثبتی شرکت و مدارک شناسایی و تحصیلی اعضاء ، لیست کارکنان و اجاره نامه رسمی برای شروع می باشد.
رتبه بندی شرکت های انفورماتیک به صورت 1 تا 7 بوده که در آن رتبه 7 پایین ترین و رتبه 1 بالاترین درجه را دارد. شرکت های تازه تاسیس و یا شرکت هایی که فاقد اظهارنامه مالیاتی باشند در صورتی که واجد شرایط لازم باشند می توانند در حداکثر دو رشته رتبه 7 را اخذ نمایند.
رتبه بندی شرکت های انفورماتیک در 15 شاخه زیر انجام می گیرد:
1. رائه و پشتیبانی سخت‌افزاری Mainframe
2. تولید و ارائه رایانه‌های غیرMainframe
3. تولید و ارائه دستگاه‌های جانبی
4. تولید و ارائه قطعات و ملزومات
5. تولید و پشتیبانی نرم‌افزارهای سفارش مشتری
6. ارائه و پشتیبانی بسته‌های نرم‌افزاری و نرم افزارهای حامل محتوا
7. ارائه و پشتیبانی نرم‌افزارهای پایه، سیستم و ابزارها
8. خدمات شبکه‌های اطلاع رسانی Providers
9. شبکه داده‌های رایانه ای و مخابراتی
10. امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات
11. مشاوره و نظارت بر اجرای طرح‌های انفورماتیکی
12. آموزش و پژوهش
13. خدمات پشتیبانی
14. سیستم‌های ویژه
15. سیستم های اتوماسیون صنعتی
مدیر عامل شرکت انفورماتیکی باید دارای مدرک تحصیلی حداقل لیسانس در رشته های مرتبط و یا حداقل 2 نفر کارشناس به صورت تمام وقت باشد. بنابراین برای اخذ رتبه انفورماتیک مدارک تحصیلی مدیر عامل و کارشناسان مورد بررسی قرار می گیرد. مدیرعامل می بایست در یکی از رشته های علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر (سخت افزار و نرم افزار و کلیه گرایش ها)، مهندسی فناوری اطلاعات، مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی شیمی، مهندسی صنایع، ریاضی، فیزیک و آمار دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد و به طور تمام وقت در شرکت حضور داشته باشد. ملاک تمام وقت بودن ارائه فهرست بیمه شرکت است. در صورتی که مدیر عامل مدرک دیپلم یا فوق دیپلم داشته باشد با ارائه سابقه کار تخصصی در زمینه انفورماتیک و عضویت در هیئت مدیره یا مدیرعاملی شرکت های دارای گواهی رتبه بندی انفورماتیک (دیپلم: 10 سال- فوق دیپلم کامپیوتر: 4 سال- فوق دیپلم در رشته های مرتبط: 6 سال-فوق دیپلم در سایر رشته ها: 8 سال) می تواند نسبت به اخذ رتبه اقدام نماید. همچنین ، شرکت مذکور می بایست حداقل دارای دو کارشناس تمام وقت (با ارائه سه فهرست بیمه متوالی) با حداقل مدرک کارشناسی در رشته های مذکور باشد.
تذکر : چنانچه یک شرکت انفورماتیکی فاقد این شرط باشد، دبیرخانه شورا باید وارد عمل شود.
فرم خود اظهاری فهرست تفصیلی احراز صلاحیت می بایست توسط بخش مدیریت شرکت تکمیل شود.
ارائه اظهارنامه مالیاتی سال گذشته شرکت که تمام صفحات آن با مهر حوزه مالیاتی مربوطه سازمان امور مالیاتی ممهور شده باشد، الزامی است.
ملاک های ارزیابی شرکت های انفورماتیک برای اخذ رتبه نیروی انسانی، درآمد و رضایت مشتریان می باشد. محاسبه عامل درآمد به صورت محاسبه میزان درآمد مشمول مالیات اظهار شده در اظهارنامه های مالیاتی یا برگه قطعی مالیاتی شرکت می باشد. ملاک ارزیابی، میانگین دو سال آخر فعالیت ملاک است.
محاسبه عامل نیروی انسانی، میزان دستمزد اظهارشده در جدول مربوط به حقوق و دستمزد پرداختی اظهارنامه مالیاتی خواهد بود و سرانجام محاسبه امتیاز کل با فرمول حقوق پرداختی 1/6 + درآمد مشمول مالیات 0/4 = y به دست می آید.
ضریب کاهنده رضایت مشتری: هر حکمی علیه شرکت که از سوی دادگاه های صالحه در قوه قضاییه و نظام صنفی رایانه ای (شورای انتظامی استان و شورای انتظامی کل) صادر شده باشد، در اولین سال اقدام به رتبه بندی، موثر واقع می شود و تاثیر آن به مدت 4 سال پس از صدور حکم باقی خواهد ماند.
گواهی رتبه بندی شرکت های انفورماتیک به مدت یک سال اعتبار دارد و پس از آن با ارائه اظهارنامه مالیاتی جدید، شرکت ها می توانند امتیاز بیشتری کسب کرده و رتبه بالاتری اخذ نمایند.